در نشستی با حضور جمعی از فعالان شناخته شده فرش تهران که به همت و میزبانی حمیدرضا صابری قمی مدیرعامل فرش پارس و میلاد کاشانی برگزار شد، وضعیت فرش دستباف مورد بررسی و واکاوی قرار گرفت. در این نشست حاضران اظهار امیدواری کردند که توجه بیش از پیش دستگاه‌های متولی در کنار بهره گیری از ابزارها و امکانات روزآمد از سوی ذینفعان و دست‌اندرکاران تولید، عرضه و صادرات فرش دستباف بتواند در کاهش نگرانی های موجود و آتی پیش روی هنر صنعت فرش دستباف کشور اثرگذار و امیدوارانه کند.
باید به فرش به عنوان یکی از بزرگ‌ترین صنایع ایران توجه شود
در ابتدای این نشست علی رضا قادری مسئول سایت اطلاع رسانی فرش ایران، به بررسی وضعیت ارتباطات در صنعت فرش ایران پرداخت و به چالش‌ها و نواقص موجود در این زمینه اشاره کرد.
وی با اشاره به اینکه علی‌رغم وجود نهادهای مختلف مانند مرکز ملی فرش و اتحادیه‌های صنفی، ارتباط کارآمد ارگانیک و منسجمی میان فعالان صنعت فرش وجود ندارد، افزود: به عنوان کسی که بیش از 25 سال در میان این صنف و در حوزه اطلاع رسانی، تلاش کرده ام تا ارتباطاتی بین فعالین داخلی و خارجی ایجاد کنم، اما به دلیل اقبال ضعیف و ناکافی فعالان و نبود همکاری و ارتباطات مؤثر، این تلاش‌ها به نتیجه مطلوب نرسیده است.
قادری با اشاره 18 هزار نفر اعضای این سایت گفت: علی رغم انتظار، بیشتر این اعضاء، افراد علاقه مند خارج از صنف هستند و اعضاء صنف از این امکان و تریبون کمتر بهره برده اند.
وی افزود: حضور نسل جدید و جوان در صنف فرش دستباف ایران پدیده قابل توجهی است که شاهد آن هستیم. آنان با توجه به آشنایی با ابزارهای روز و با درک علمی و دقیق‌تری از کارکردهای ارتباطی، بر امیدواری به آینده فرش کشور افزوده اند. در عین حال یکی از چالش‌های نسل جدید این است که با وجود امکانات به‌روز، از تجربه پیشکسوتان بهره‌مند نیستند و اگر پیشکسوتان تجارب خود را در اختیار آنان قرار دهند مسیر توسعه ارتباطات میان دست‌اندرکاران با یکدیگر و با مخاطبان خود هموارتر می‌شود.
قادری با اشاره به کاستی‌های موجود در رسانه‌ها و روزنامه‌نگاری در زمینه فرش گفت: این صنعت در برگیرنده بزرگ‌ترین جمعیت شاغلان و فعالان صنایع کشور است، اما کمترین توجه به آن می‌شود.
وی همچنین با انتقاد از برخی دستگاه متولی که با وجود مسئولیت‌های خود، نتوانسته ارتباطات مؤثری در این زمینه برقرار کند، تاکید کرد: سایت اطلاع‌رسانی فرش ایران به عنوان یک تریبون برای انتقال آراء و نظرات و پل ارتباطی بین فعالین این حوزه هدف گذاری شده است. او با دعوت از حاضران برای ارتباط بیشتر با این رسانه از آنان خواست تا با بیان نظرات خود بخشی از این نقص را جبران کنند.
فرش باید مانند گذشته یکی از منابع اصلی درآمد ایران شود
در ادامه تورج ژوله مدرس و پژوهشگر حوزه فرش دستباف نیز به بررسی چالش‌ها و تغییرات در صنعت فرش و هنر در ایران پرداخت.
وی با اشاره به تغییرات جهانی ناشی از پاندمی کووید-19، بر ضرورت تطبیق با شرایط جدید تأکید کرد و گفت: باید قواعد جدید تجارت را یاد بگیریم.
ژوله به این نکته اشاره می‌کند که بسیاری از ما به عادت‌های قدیمی خود چسبیده‌ایم و نمی‌خواهیم هزینه‌های لازم برای یادگیری و انطباق با تغییرات را بپردازیم.
وی همچنین به نقش دولت و حاکمیت در حمایت از هنر و به‌ویژه صنعت فرش اشاره کرد و افزود: در گذشته فرش یکی از منابع اصلی درآمد کشور بود، اما اکنون به حاشیه رفته است و اگر دولت‌ها نگاه جدی به هنر نداشته باشند، نمی‌توان انتظار تغییرات مثبت داشت.
ژوله به مشکلات اقتصادی و معیشتی جامعه نیز اشاره کرد و گفت: افزایش نرخ ارز و نبود کنترل بر آن، زندگی روزمره مردم را تحت تأثیر قرار داده است.
وی از بی‌توجهی مسئولین به مسائل هنر و فرهنگ انتقاد کرد و افزود: این بی‌توجهی باعث می‌شود که تبلیغات و معرفی فرش در سطح جهانی به فراموشی سپرده شود.
ژوله در نهایت، با تاکید بر اهمیت همبستگی و همکاری در صنف فرش گفت: برای پیشرفت، باید به روز باشیم و از تجربیات و تغییرات جهانی بهره ببریم.
کسادی بازار فرش به دلیل نبود تخصص و نداشتن متولی مناسب
در ادامه استاد ابراهیم حسینجانی پدر فرش اراک، تاجر و مجموعه دار ایرانی با ذکر این نکته که حضورش در این جمع صرفا با انگیزه احترام به دعوت میزبان و علاقه به دیدار دوستان قدیم بوده و قصدی برای سخن گفتن ندارد، به نقل از مولانا و سعدی به این نکته اشاره کرد که در غیر موارد ضروری، باید زبان را بسته نگه داشت و به جای سخن گفتن، از شنیدن سخن دیگران بهره برد.
این پیشکسوت فرش افزود: در زمان‌های گذشته، افراد با تخصص و مهارت در جایگاه‌های مناسب خود قرار داشتند و این امر باعث رونق بازار فرش می‌شد.
وی با اشاره به وضعیت کنونی بازار فرش گفت: نبود تخصص و نداشتن متولی مناسب باعث کسادی بازار شده است.
حسینجانی به تجربه‌های شخصی خود در زمینه فرش و کمک به تولیدکنندگان اشاره کرد و گفت: در گذشته، تجار با تخصص به خرید و فروش فرش می‌پرداختند و این امر باعث رونق بازار می‌شد.
وی با اشاره به مشکلات اقتصادی و اجتماعی که به دلیل ناهماهنگی در بازار فرش به وجود آمده است، گفت: بسیاری از افراد در این صنعت در حال حاضر با مشکلات مالی مواجه هستند.
آمادگی اتحادیه فروشندگان فرش دستباف برای کاهش مشکلات اعضای اتحادیه
در ادامه این نشست مسعود سپهرزاد رئیس اتحادیه فروشندگان فرش دستباف اعلام کرد که اتحادیه آماده دریافت نظرات و پیشنهادات در تمامی زمینه ها از سوی اعضاء صنف است تا با همراهی و همکاری جمعی به آنها رسیدگی کند. وی افزود: در عین حال نمی‌توان از اتحادیه انتظار داشت که به تنهایی همه مشکلات را حل کند.
تاثیر ارتباط اتحادیه صادرکنندگان فرش با مردم
در ادامه این نشست مجید شریف رئیس هیات مدیره مسجد ملک آباد بازار فرش به اهمیت موفقیت هیئت مدیره و اتحادیه و محبت و نزدیکی اعضای این هیئت با مردم پرداخت.
وی با اشاره به اینکه برخی از اعضای اتحادیه در طول 8 سال ریاست شان هیچ ارتباطی با مردم نداشتند، گفت: این فاصله باعث دلسردی مردم از اتحادیه می‌شود.
رئیس هیئت مدیره مسجد ملک آباد بازار فرش از حاج احمد آقای کریمی یاد کرده و خواستار حضور افراد جوان‌تر و فعال‌تر در اتحادیه شد.
وی در ادامه به محبت و بزرگواری افرادی مانند حاج آقا حسینجانی اشاره کرد و از تلاش‌های خود برای انتخاب بهترین افراد برای اتحادیه پرداخت.
آمریکا بهترین بازار صادراتی برای فرش ایران است
در ادامه این نشست مهدی جواهریان عضو اسبق اتحادیه و مدیرعامل فرش جواهریان به بررسی چالش‌های صادرات فرش دستباف ایران و نقش اتحادیه‌ها در این زمینه پرداخت.
وی ادامه داد: اتحادیه‌ها نقش مؤثری در صنعت فرش دارند، اما در نهایت خریداران و فروشندگان در بازارهای خارجی هستند که تعیین‌کننده است. به گفته او، 85 تا 87 درصد تولید فرش ایران باید صادر شود، اما از سال 95 به دلیل مشکلات سیاسی و اقتصادی، صادرات به شدت کاهش یافته است.
جواهریان به از دست رفتن بازار آمریکا اشاره کرد که با جمعیتی بالغ بر 245 میلیون نفر و خانه‌های بزرگ، مشتریان خوبی برای فرش ایرانی بودند. او معتقد است که سیاست‌های خارجی ایران مانع از صادرات فرش شده و اگر این مشکلات برطرف نشود، جمعیت فعال در این صنعت کاهش خواهد یافت.
وی با یادآوری جلسه‌ای با وزیر اقتصاد در سال 87 که در آن به مشکلات بیکاری و عدم توجه به صنعت فرش اشاره شده است، به عدم تمایل جوانان به ورود به این صنعت و کاهش تعداد فعالین آن اشاره کرد.
جواهریان ادامه داد: بسیاری از تولیدکنندگان ناامید شده‌اند. او بر اهمیت همکاری بین تولیدکنندگان و صادرکنندگان تأکید می‌کند و امیدوار است که با حضور افراد جدید، این دو گروه بتوانند به یکدیگر نزدیک شوند و مشکلات را حل کنند.
وی بر ضرورت همکاری و حمایت متقابل تأکید می‌کند و هشدار می‌دهد که اگر هر کس به تنهایی عمل کند، موفق نخواهد شد و صنعت فرش به سمت نابودی خواهد رفت.
برای بهبود صادرات فرش باید تولیدات جدید و متناسب با سلیقه بازارهای هدف ایجاد شود
در ادامه عباس جناتی عضو اسبق اتحادیه صادرکنندگان و تولید کنندگان و تولید کننده موفق ایرانی فرش به بررسی وضعیت صادرات فرش ایران و چالش‌های آن پرداخت.
وی افزود: صادرات فعلی فرش تنها به عنوان یک درمان موقتی برای مشکلات اقتصادی محسوب می‌شود و اگر بازار آمریکا باز شود، ایران چه محصولاتی برای صادرات دارد؟ او تأکید می‌کند که فرش‌های موجود در بازار ایران به دلیل تغییر سلیقه و نیازهای بازار آمریکا، دیگر جذابیتی ندارند و ایران بازار خود را در این زمینه از دست داده است.
جناتی ادامه داد: فرش‌های جدید تولید شده به دلایل مختلف از جمله رنگ، نقشه و قیمت، قابلیت صادرات ندارند و حتی به کشورهای اروپایی نیز به سختی فروخته می‌شوند. او همچنین به کاهش تقاضا برای فرش‌های دست دوم و ارزان که قبلاً از خانه‌ها بیرون می‌آمدند، اشاره می‌کند و می‌گوید که خریداران خارجی دیگر به دنبال این نوع فرش‌ها نیستند.
وی تأکید می‌کند که برای بهبود وضعیت صادرات، ابتدا باید تولیدات جدید و متناسب با سلیقه بازارهای هدف ایجاد شود. او به عدم توجه کافی تولیدکنندگان و حاکمیت به این موضوع اشاره کرده و می‌گوید که تنها 5 درصد از تولیدکنندگان به این مسائل فکر می‌کنند.
باید از مشاوران و افرادی که در صنعت فروش تجربه دارند، کمک گرفت
در ادامه جعفر عرفانیان خواه دبیر اتحادیه فروشندگان و تولید کننده موفق تابلو فرش به اهمیت برند و نقش آن در موفقیت اشاره کرد و مایکل شوماخر را به عنوان یک راننده مشهور مطرح می‌کند. او می‌پرسد که آیا موفقیت شوماخر به خاطر برند خودروهایی که سوار شده، بوده یا به خاطر مهارت‌های خود او. این سوال به نوعی به ارتباط بین برند و شخصیت اشاره دارد و تأکید می‌کند که برندها و افراد باید با هم همکاری کنند تا موفق شوند.
عرفانیان خواه همچنین به این نکته اشاره می‌کند که فرش ایرانی نیازی به حمایت ندارد و باید خود صنعتگران راهکارهایی برای بهبود وضعیت فرش پیدا کنند. او به تغییر مدل خرید و فروش اشاره می‌کند و تأکید دارد که باید از مشاوران و افرادی که در صنعت فروش تجربه دارند، کمک گرفت. در نهایت، او از همگان می‌خواهد که دست به دست هم دهند تا صنعت فرش دوباره رونق بگیرد و از شنوندگان تشکر می‌کند.
استفاده از فرش دستباف به عنوان یک عنصر دکوراتیو مثبت در منازل
همچنین حمیدرضا صابری، بازرس اسبق اتحادیه و مدیرعامل فرش پارس، درخصوص این گردهمایی عنوان کرد: در این گردهمایی، برخی از بزرگان بازار فرش دور هم جمع شدند تا به بحث و تبادل نظر بپردازند. هدف این گردهمایی ارائه پیشنهادات موثر برای صنعت فرش است. براین اساس جلسه‌ای با حضور تولیدکنندگان، فروشندگان و صادرکنندگان فرش دستباف برگزار شد، که یکی از اهداف این نشست، جلب توجه مرکز ملی فرش برای جلوگیری از قاچاق فرش، به ویژه فرش قاچاق از افغانستان است.
صابری افزود: در نهایت در این جلسه بر اهمیت اتحاد بین دو اتحادیه تأکید شد و به این نتیجه رسیدند که تنها راه حل مشکلات فعلی، اتحاد و همکاری است. هدف نهایی ایجاد رونق در بازار فرش و ترغیب مردم به استفاده از فرش دستباف به عنوان یک عنصر دکوراتیو مثبت در منازل بود.
همبستگی باعث بازگشت جایگاه رفیع فرش می‌شود
در ادامه میلاد کاشانی نیز به حضور بزرگان و اساتید در این جمع اشاره و از آنها به عنوان افرادی با ارزش و تاثیرگذار یاد کرد و افزود: وقتی دو نفر کنار هم باشند، تعداد آنها به شکل تصاعدی افزایش می‌یابد و این اتحاد می‌تواند به رشد و پیشرفت هنر فرش کمک کند. کاشانی ابراز امیدواری کرد که این همبستگی باعث بازگشت جایگاه فرش به وضعیت قبلی اش شود.